کار سنگ بنای آزادی یکی از مهمترین نکات تشخص این بناست. از نظر نوع سنگ رنگ و یک دستی آن اندازههای بزرگ که گاهی قطعات بزرگ باید از حجم بلوک حدود شش متر بریده شوند و مهمتر از همه فرم قطعات است که نه تنها هزاران چند ضلعی نامنظم مختلف هستند، بلکه سطوحی تاب خورده یا پیچ خورده دارند و با دقت طوری تراشیده شدهاند که در جمع سطح پیچیدهای که از پایین به بالا میپیچید و تاب میخورد را تشکیل میدهند که فهم آن از روی نقشه برای سنگ تراش مشکل و شاید غیرممکن است. استاد غفار داورپناه کسی بود که در ایران سالهای ۱۳۴۰ انجام این مهم را به عهده گرفت و آن را با نهایت درایت و کاردانی به موقع و با بهترین قیمت به انجام رساند. او بود که ما را با خود به معدن سنگ جوشقان برد تا با سنگ و اندازهها و امکان انجام آن آشنا شویم. او بود که سلطان سنگ ایران استاد قنبر رحیمی را وارد این کار کرد، او بود که بهترین کارگران و استادکاران سنگ تراش را پیدا کرد و به کار گماشت او بود که روش انجام کار را به بهترین وجه طراحی کرد و این که کارهای سنگی در خود میدان انجام شود، او بود که ماشینهای برش سنگ را مخصوص کار در میدان آزادی سفارش داد و نصب کرد. به طوری که همه کارهای سنگی بعد از رسیدن بلوکهای سنگ از معدن در خود میدان انجام میشد او بود که برای آنکه استادکاران سنگ تراش حجم سنگ را بشناسند و دقیقا آن را با سطح پیچ خورده بتراشند سیستمی اختراع کرد که حجم سنگ را با نوارهای تحته سهلایی درست کند از روی مختصات فضایی کامپیوتری که سنگ تراش از روی آن بتراشد. در حقیقت یک ماکت از هر سنگ به اندازهی حقیقی به صورت تو خالی درست کرد او بود که کار را تا آخرین قطعه سنگ که نصب شود اداره کرد و او بود که اگر کار تازهای مثل درهای یکپارچه سنگی باید درست میشد در ایجاد آن با شوق همکاری میکرد و درهای بینظیر گرانیت ورودی اصلی موزه و درب مرمر پایهی برج آزادی گواه آنند. انجام کار سنگ بنای آزادی خود یک کار تاریخی است که حتی بعد از سالها اکنون در جهان بینظیر است از نظر نوع سنگ اندازهها و تراش و ضخامت سنگها و طرز نصب آن به بنا و این که سنگها در یک طرف بدنه بتنی به جای قالب به کار گرفته شدهاند. هنوز پس از حدود ۴۵ سال که از اجرای این کار میگذرد کار سنگ آن اثری بینظیر و درخشان در عرصهی جهانی است و این مدیون استاد غفار داورپناه، استاد قنبر رحیمی و دوست عزیز مهندس ایرج حقیقی و مهندس محمد پورفتحی است. نمادی از استعدادها و تواناییها و هنر و نبوغ ایرانیان که در آن زمان با عشق به ایران عزیز در جسم برج آزادی متبلور شد.
غفار داور پناه و کار سنگ میدان آزادی
14
مه