عبدالعزیز فرمانفرمائیان ، معمار بناهای ماندگار تهران

پروژه‌های مهم عبدالعزیز فرمانفرمائیان

تهران تا اواخر دهه ۱۳۴۰ از داشتن بناهای مهم و تاریخ‌سازی نظیر ورزشگاه بین‌المللی، فرودگاه بین‌المللی و برج‌ و ساختمان‌های بلندمرتبه محروم بود. روزگار طوری پیش رفت که طراحی و ساخت چنین بناهای مهمی به عهده فرمانفرمائیان گذاشته شود. او کسی‌ست که ورزشگاه آزادی در غرب تهران، فرودگاه بین‌المللی مهرآباد و طرح اولیه فرودگاه امام خمینی را ارایه داده‌است. در کارنامه او چند پروژه مهم دولتی هم وجود دارد. ساختمان پست‌ و تلگراف، ساختمان وزارت نفت، ساختمان صدا و سیما، ساختمان وزارت کار و ساختمان وزارت کشاورزی به دست این معمار برجسته‌ ایرانی طراحی شده‌است.
چند ساختمان بلند مرتبه در تهران هم به دست فرمانفرمائیان طراحی شد. این ساختمان‌ها جزو اولین بناهای بلند مرتبه‌ای‌ است که در کشور ساخته شد. برج‌ دو قلوی سامان و برج ونک‌پارس جزو ساختمان‌های بلند مرتبه‌ای‌ست که او طراحی کرده‌است.

عبدالعزیز فرمانفرمائیان معمار ورزشگاه آزادی

ورزشگاه آزادی، یکی از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین ورزشگاه‌های ایران، به‌دست عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی و ساخته شد. این ورزشگاه با ظرفیت بیش از ۹۰ هزار نفر، نه تنها یک مکان ورزشی، بلکه نمادی از همبستگی و عشق به ورزش در میان مردم ایران است. طراحی منحصر به فرد این مجموعه، به‌ویژه نمای خارجی آن، نمایانگر هنر و ذوق فرمانفرمائیان است که با در نظر گرفتن نیازهای جامعه ورزشی، محیطی امن و زیبا برای تماشاگران و ورزشکاران ایجاد کرده است.

در سال ۱۹۷۴ قرار بود برای اولین بار مسابقات آسیایی در ایران برگزار شود. بنابراین برای ساخت ورزشگاهی در شان این مسابقات نیاز به طراحی بنایی منحصربه‌فرد بود. کار طراحی این ورزشگاه به عهده فرمانفرمائیان گذاشته شد. بنای ورزشگاه آزادی پس از تحقیقات فراوان با تکیه بر به‌روزترین اصول معماری بین‌المللی طراحی شد. ورزشگاه آزادی ۱۴۱۰۰۰ مترمربع وسعت داشت. این ورزشگاه در ۱۰ شهریور سال ۱۳۵۳ در روز شروع مسابقات آسیایی بازگشایی و افتتاح شد. جالب اینجا بود که بنای ورزشگاه آزادی درست دو روز بعد از افتتاح برج آزادی که توسط حسین امانت طراحی شده بود، افتتاح شد.

این ورزشگاه طوری ساخته شده بود که تمام تماشاچیان بتوانند دید باز و درستی به زمین داشته باشند. بعلاوه طراحی این ورزشگاه به نحوی انجام شده که نهایت امنیت را فراهم کند. به عنوان مثال کلیه راهروهای ورودی و خروجی ورزشگاه به گونه‌ای طراحی شده است که ماشین‌های آمبولانس و آتش‌نشانی بتوانند از آن  به راحتی وارد ورزشگاه شوند. همچنین زمان تخلیه ورزشگاه با نهایت جمعیت ۱۱ دقیقه برآورد شده بود. زمان تخلیه از این نظر اهمیت داشت که بتوان در زمان اتفاقات غیرمترقبه، بهتر جلوی بحران را گرفت. بنای ورزشگاه آزادی در زمان خود بسیار مورد توجه معماران خارجی و داخلی قرار گرفته بود.

فرمانفرمائیان در طراحی ورزشگاه آزادی، از الگوهای معماری مدرن بهره برد و از ایده‌های نوآورانه‌ای برای ارتقاء عملکرد و زیبایی این فضا استفاده کرد. نورپردازی، طراحی صندلی‌ها و همچنین امکانات ورزشی جانبی، همه تحت تأثیر دیدگاه‌ها و نظریات او شکل گرفته است. این پروژه نه تنها به عنوان یک مرکز ورزشی بلکه به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معماری ایران محسوب می‌شود.