کریستال یا همان سنگ چینی ( البته در ایران) توده سنگهای آهکی یا دولومیتی است که در اثر عوامل درونی مانند درجه حرارت و فشار، مجددا متبلور شدهاند به همین دلیل جزء سنگهای دگرگونی به حساب میآیند. سنگهای چینی در نقاط مختلف مقاومت متفاوتی دارند و این مقاومت به میزان دگرگونی و بعضی ترکیبات شیمیایی بستگی دارد. سنگ کریستال اغلب دارای بلورهای درشت است. این بلورهای درشت وجه تمایز این سنگ با سنگهای کربناتی رسوبی است،از نظر ساختمان درونی سنگ و دانه بندی کریستال سنگ، یک معدن با معدن دیگر متفاوت است. کانی اصلی تشکیل دهنده اغلب چینیها کلسیت است.
کانی های موجود در سنگ چینی
وجود هر کانی در این سنگ موجب کم و زیاد شدن یک سری ویژگیهای این سنگ میشود. بطور معمول در این سنگ ها ، کانیهای مانند کوارتز، هماتیت، گرافیت، سیمونیت، پیریت و.. یافت میشود. در برخی از این سنگ ها ، کانی کوارتز دیده میشود که در صورت افزایش مقدار آن در سنگ، میزان سختی سنگ را هم افزایش میدهد. سنگ چینی و کریستال اگر کاملا خالص باشند دارای رنگ سفید و درخشندگی بالای هستند. وجود مواد کربن دار در این سنگ ها باعث ایجاد رنگهای خاکستری روشن تا سیاه در آن میشوند.
معمولا به دلیل وجود کانیهای کلریت یا سیلیکاتهای دیگر در سنگهای کریستال، رنگهای سبز به وجود میآیند. ذرات بسیار ریز پراکنده کربنات منگنز یا هماتیت، رنگ صورتی و قرمز را ایجاد میکنند همچنین وجود کانی لیمونیت باعث تشکیل رنگ زرد و کرم در این سنگها میشود. جذب آب در سنگهای چینی یا سنگ آهک متبلور معمولا ً کمتر از یک در صد است. وزن مخصوص آن ۷/ ۲ تن بر متر مکعب است. از مقاومت متوسطی برخوردار است. سنگ کریستال مقاومتی بین نوزده تا یکصدوچهل مگاپاسکال دارد. مقاومت فشاری متوسط آن نیز در حدود یکصدوده مگاپاسکال است. مقاومت خمشی آن بین شش تا پانزده مگاپاسکال و مقاومت کششی آن به طورمتوسط چهار مگاپاسکال است. تخلخل این سنگ بسیار کم و بین ۳ /۰ تا ۲/ ۱ درصد است.
سنگ چینی سفید
سنگ چینی سفید از جمله سنگهای است که از قدیم الایام در صنعت ساخت و ساز کاربردهای فراوانی داشته است. در معادن زیادی از شهرهای کشور، سنگ چینی و کریستال با طرحها و رنگهای متنوعی در حال بهره برداری است. که سرشناسترین این سنگها، سنگ چینی سفید است. استفاده از انواع اسلب چینی سفید در مکانهای که در معرض رطوبت و تماس مداوم با آب هستند مانند سرویسهای بهداشتی، حمام، روشویی و استخر متداول است.
سنگ چینی در نمای خارجی
استفاده از این سنگ برای نما ساختمان و فضاهای خارجی بخاطر زیبایی و کیفیت فنی چینی سفید بسیار کار مناسبی است. خاصیت جذب آب و چسبندگی با سیمان سنگ چینی چیزی بین سنگ گرانیت و تراورتن است. البته سنگ چینی نه به اندازه تراورتن جذب کننده دوغاب و نه به اندازه گرانیت نچسب است. استفاده از سنگ چینی سفید در ایران برای نمای ساختمانها از دیرباز رایج بوده خصوصا اگر دقت کرده باشید، سنگ نمای همهی ساختمانهای قدیمی در مناطق گرمسیر، این سنگ است. دلیل این استفاده زیاد هم به رنگ روشن سنگهای چینی و کریستال برمیگردد که مانع از جذب گرمایی زیادی به نما می شود در نتیجه ساختمانها را خنک نگه میدارد.
سنگ کریستال (Rock crystal) در برابر هوازدگیهای سطحی و عمقی، مقاومتی متوسط و قابل اعتنا دارد و محصول استخراج شده از برخی معادن این سنگ میتواند حتی با تراورتن و گرانیت هم رقابت کند. یک نمونه بسیار خوب از کاربرد این سنگ در نمای خارجی، بنای اُپرای شهر اُسلو در کشور نروژ است. این بنای مهم در معماری بواسطه نزدیکی به دریا مقداری از آن در آب فرو رفته، تصویر کوه یخی که از دریا بیرون آمده است را تداعی میکند. این تصور با توجه به درجه دمای بسیار پایین دریای نروژ که همیشه زیر صفر است به وجود آمده است.
انتخاب سنگ کریستال برای این بنای مهم از یک طرف کمک کرده تا تداعی کننده رنگ سفید یخ باشد. از طرف دیگر مقاومت خوب این سنگ این امکان را میدهد که از آن در چنین مکانهای استفاده شود. البته برای جلوگیری از لیز خوردگی، روی سنگ را کاملا تیشهای ( بوشهمر bush hammer ) میکنند. این سنگ برای اینکه در طول سالهای طولانی، مقاومت خود را حفظ کند و طول عمر بالای داشته باشد سنگهای با ضخامت هشت سانتی متری را بکار بردهاند. همچنین کلیه سنگها را به صورت خشک نصب کردهاند. در مجموع این بنا کار بسیار زیبا و جذابی شده است. زینت بخش این شاهکار جهانی، سنگ چینی کارارا است که یکی از سرشناسترین و شناخته شدهترین معادن سنگ چینی در سراسر جهان به شمار میآید. میتوان از سنگ برای ساخت مصنوعات سنگی نیز استفاده کرد.
استفاده از سنگ چینی در پیادهرو ها و جدول ها
بکارگیری این سنگ برای جدولهای خیابانی هم کاربردی هم زیباست یکی از نمونههای کاربری این سنگ استفاده از آن برای طرح بازسازی پیاده رو و جوی آب خیابان ولی عصر (عج) تهران است. در یک طرح کاربردی برای ساخت تمام جدولها از میدان تجریش تهران تا میدان راه آهن از سنگ چینی لایبید بدون فراوری (un polished) استفاده شد که در بعضی از قسمتها این جدولها تیشهای شدهاند و اندکی هم ابزار خوردهاند. کوبیک سنگ چینی مثل کوبیک گرانیت و تراورتن مصرف متداولی دارد.در بعضی قسمتهای کف این مناطق نیز کوبیک گرانیت و در بعضی قسمتها کوبیک سنگ چینی و کریستال به کار رفته است.
سنگ چینی در فضای داخلی
آیتم مد یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در محبوبیت و استفاده از یک سنگ است. خصوصا زمانی که یک سنگ به عنوان جزئی از دکوراسیون داخلی ساختمان به کار گرفته شود. کریستال زیبای سنگ های چینی یکی از دلایل محبوبیت و مد شدن این سنگ است. البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که در حال حاضر استفاده از این سنگ برای فضای داخلی مد نیست. دلیل این ادعا هم به رنگهای سنگ کریستال برمیگردد که جزو طیف رنگی سفید، خنثی و سرد است و این ویژگی ها طراح را به گرما و جذابیت مد نظر خود برای فضای داخلی نمی رساند. یکی دیگر از دلایل استفاده نکردن از این سنگ برای فضای داخلی این است که آن را در کارخانههای با کیفیت ساب و برش پایین تولید و فراوری میکنند و ما هم برحسب عادت سنگ چینی با کیفیت پایین و در ابعاد 20 سانتی متر طولی را برای مکان ها و فضاهای درجه چندم استفاده میکنیم. از انواع سنگ چینی برای ساخت تابلو سنگهای cnc سه بعدی استفاده میکنند که بسیار جذاب و زیبا هستند.
برخی از مزیای سنگ چینی
چنانچه بخواهیم از سنگی نازک توقع مقاومتی خوب داشته باشیم و آن سنگ هم خیلی سفت و محکم و غیر قابل فرآوری نباشد، از چه سنگی استفاده کنیم؟
درصورتیکه بخواهیم روی سنگی نقشی حکاکی کنیم و آن سنگ را در معرض برف و باران نیز قرار دهیم و مانند تراورتن هم نیاز به فراوری جدی نداشته باشد، باید از چه سنگی استفاده کنیم؟ جواب مشخص است؛ سنگ چینی!
این سنگ جرم، چگالی و ضریب شکست را افزایش میدهد و باعث مقاومت در برابر برف وباران میشود.
از مزایای دیگر این سنگ می توان به قابلیت عبور پرتوهای نور با رنگهای کمانی از آن اشاره کرد. همچنین سنگ کریستال مقاومت خوبی در برابر هوازدگی سطحی و عمقی دارد.
معایب استفاده
- سطح صیقلی این سنگها معمولا توانایی خوبی در چسپندگی و نگهداری ملات ساختمانی ندارند و اگر سنگ کریستال در نمای بیرونی ساختمانها استفاده شود باید از گیره های نگهدارنده و اسکوپ کردن برای متصل کردن آن به نما استفاده کرد.
- برخی از انواع سنگهای چینی در مقایسه با سنگهای مشابه قیمت بالاتری دارند.
- سنگ کریستال معمولا تنوع رنگ و طرح کمتری نسبت به سنگهای مانند تراورتن و گرانیت دارد.
پیشرفت سنگ چینی بر اساس مد
برای طراحان و معمارانی که خود را طراح مد میدانند، بحث مد شدن این سنگ میتواند جالب باشد.البته این احتمال که این سنگ دوباره مد شده و محبوبیت بیشتری پیداکند بالا است پس معدن داران هم باید این نکته را مد نظر داشته باشند. چرا که این سنگ هم از نظر کیفیت هم زیبایی جزو سنگهای ارزشمند و با کیفیت است. این سنگ به این دلیل که دارای تخلخل و رگههای خیلی کمی است توسط دستگاههای برش سنگ نرم برش داده میشود و طبق معمول نیازی به استفاده از توری و رزین خاصی ندارد. انعکاس نور زیبایی این سنگ جزو پدیدههای بسیار جذاب در معماری سنتی و مدرن میباشد.هرچند قابلیت انعکاس نور مخصوص سنگهای مرمر است اما این قابلیت در برخی از سنگهای چینی هم وجود دارد و سنگ چینی در این خاصیت تا حدودی با سنگهای مرمر شریک است و یکه تازی سنگ مرمر را تحت تأثیر قرار داده.
نحوه تمیز کردن
یکی از موارد مهم در ارتباط با سنگهای ساختمانی نحوه نگهداری و تمیز کردن آنها است. سنگهای کریستال را به روشهای مختلفی میتوان تمیز کرد. یکی از رایجترین روشها برای تمیز کردن سنگها استفاده از آب است به این صورت که با استفاده از آبگرم و پارچه به راحتی میتوان سطح سنگ را از آلودگی و غبار پاک کرد. توجه داشته باشید که برای جلوگیری از لک شدن سنگ باید پیوسته آن را تمیز کرد.
همچنین میتوانید برای این کار از شویندههای غیر اسیدی نیز استفاده کنید. وجود انواع شویندههای سنگ در بازار به شما این امکان را میدهند که با خیال راحت به نظافت و تمیزکردن سنگها بپردازید. در نظر داشته باشید که در برخی سنگهای ساختمانی استفاده از شویندههای اسیدی، به بافت و کیفت ظاهری سنگ آسیب میرساند.
